Czym jest alkoholizm? Definicja, objawy i leczenie uzależnienia

Czym jest alkoholizm?

Alkoholizm to poważne wyzwanie zdrowotne, przewlekła choroba charakteryzująca się utratą kontroli nad spożyciem alkoholu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznaje go oficjalnie za chorobę, nazywając go również zespołem uzależnienia od alkoholu. Osoby dotknięte tą chorobą odczuwają wewnętrzny przymus sięgania po alkohol. Jest to progresywna dolegliwość, która w skrajnych przypadkach może prowadzić nawet do śmierci. Niebezpieczeństwo nadużywania alkoholu wynika z jego niszczącego wpływu na organizm – może trwale uszkadzać narządy wewnętrzne. Dodatkowo, sprzyja rozwojowi problemów psychicznych, w tym silnego uzależnienia zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Alkohol, jako substancja psychoaktywna, wykazuje wysoki potencjał uzależniający. Z tego powodu niezwykle istotne jest poszukiwanie profesjonalnej pomocy, jeśli podejrzewasz u siebie lub kogoś z Twojego otoczenia problem z nadużywaniem alkoholu.

Jakie są rodzaje alkoholizmu?

Alkoholizm to złożony problem, który przyjmuje różne formy, zależnie od nawyków picia i postępowania osoby uzależnionej. Wśród nich wyróżniają się dwa powszechne typy: alkoholizm weekendowy i wysokofunkcjonujący.

Ten pierwszy charakteryzuje się spożywaniem alkoholu głównie w weekendy i dni wolne. W ciągu tygodnia osoba dotknięta tym problemem zazwyczaj unika napojów procentowych, jednak w piątek wieczorem traci kontrolę nad ilością wypijanego alkoholu, co stanowi bardzo niebezpieczny schemat.

Z kolei alkoholizm wysokofunkcjonujący dotyka osoby, które regularnie sięgają po alkohol, ale na pierwszy rzut oka wydają się normalnie funkcjonować. Utrzymują aktywność zawodową, pielęgnują relacje towarzyskie i często maskują swój nałóg, nie dopuszczając do siebie myśli o uzależnieniu. To sprawia, że udzielenie im wsparcia jest szczególnie trudne.

Bez względu na specyficzny rodzaj alkoholizmu, kluczowe jest zapewnienie profesjonalnej pomocy i terapii każdej osobie, która boryka się z tym problemem. Nie lekceważ tego!

Jakie są przyczyny alkoholizmu?

Przyczyny alkoholizmu są złożone i wynikają z wzajemnego oddziaływania czynników:

• socjologicznych,
• psychologicznych,
• genetycznych.

Duże znaczenie ma łatwa dostępność alkoholu, w połączeniu z jego przystępną ceną i presją społeczną, co sprzyja nadużywaniu. Sytuacje stresowe, problemy w relacjach osobistych, a także potrzeba ucieczki od negatywnych emocji, często kierują ludzi w stronę alkoholu, który staje się dla nich formą radzenia sobie z trudnościami. Osoby zmagające się z depresją lub zaburzeniami lękowymi są szczególnie podatne na rozwój uzależnienia. Chociaż predyspozycje genetyczne odgrywają pewną rolę, nie są one jedynym wyznacznikiem. Jeśli w rodzinie występowały przypadki alkoholizmu, ryzyko uzależnienia wzrasta. Rozwój choroby alkoholowej jest zwykle rezultatem kumulacji wielu czynników, a nie pojedynczej przyczyny.

Jakie są objawy alkoholizmu?

Alkoholizm manifestuje się na wiele sposobów, zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Jednym z kluczowych sygnałów jest utrata kontroli nad spożyciem alkoholu. Osoba dotknięta uzależnieniem nie jest w stanie powstrzymać się od picia, nawet przy silnej woli. Do tego dochodzi intensywna potrzeba sięgnięcia po kieliszek, nieodparty przymus regularnego spożywania. Z biegiem czasu organizm adaptuje się do obecności alkoholu, co prowadzi do wzrostu tolerancji. Oznacza to, że do osiągnięcia pożądanego stanu upojenia potrzebna jest coraz większa dawka. Kolejnym symptomem są objawy abstynencyjne, które pojawiają się po nagłym odstawieniu. Mogą to być:

• drżenie rąk,
• mdłości,
• kłopoty ze snem,
• w skrajnych przypadkach nawet majaczenie alkoholowe.

Alkoholizm odciska również swoje piętno na zachowaniu. Osoba uzależniona zaczyna zaniedbywać swoje codzienne obowiązki i wycofuje się z życia społecznego. Często ucieka się do kłamstw, ukrywając swoje picie przed bliskimi. Mimo problemów zdrowotnych, rodzinnych czy zawodowych, alkohol staje się priorytetem. Jego zdobycie i spożycie przesłaniają inne potrzeby i wartości.

Jakie są objawy odstawienia alkoholu?

Gdy osoba zmagająca się z uzależnieniem alkoholowym nagle rezygnuje z picia lub drastycznie ogranicza spożycie, mogą pojawić się objawy odstawienne, znane również jako zespół abstynencyjny. Intensywność tych dolegliwości jest ściśle powiązana ze stopniem zaawansowania uzależnienia oraz czasem trwania nałogu. W łagodniejszej postaci, odstawienie alkoholu może objawiać się:

• drżeniem rąk,
• wzmożoną potliwością,
• nudnościami,
• bezsennością,
• uczuciem niepokoju,
• wzrostem ciśnienia tętniczego,
• przyspieszonym tętnem.

Jednak w poważniejszych przypadkach, zespół abstynencyjny może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak halucynacje – wzrokowe, słuchowe lub dotykowe – oraz napady drgawkowe. Najbardziej niebezpiecznym stanem jest majaczenie alkoholowe, czyli delirium tremens. Charakteryzuje się ono dezorientacją, silnym pobudzeniem, wysoką gorączką i stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia. Z tego powodu, detoksykacja alkoholowa powinna być przeprowadzana pod ścisłą opieką personelu medycznego. Profesjonalne wsparcie nie tylko pomaga złagodzić nieprzyjemne objawy odstawienne, ale przede wszystkim zapobiega wystąpieniu groźnych dla zdrowia i życia powikłań.

Jakie fazy rozróżniamy w alkoholizmie?

Alkoholizm to proces, który rozwija się etapami. Można wyróżnić cztery główne fazy, a każda z nich cechuje się odmiennymi zmianami w zachowaniu osoby uzależnionej oraz nasileniem symptomów. Przyjrzyjmy się bliżej tym fazom: prealkoholowej, ostrzegawczej, krytycznej i przewlekłej.

Na początku mamy fazę prealkoholową, w której spożycie alkoholu jest sporadyczne. Osoba sięga po trunek, aby zniwelować stres lub zredukować napięcie. Alkohol staje się swego rodzaju mechanizmem radzenia sobie z problemami. Dla przykładu, po męczącym dniu częściej sięga się po drinka, co z czasem prowadzi do regularnego picia.

Następnie nadchodzi faza ostrzegawcza. Organizm zaczyna wykazywać wyższą tolerancję na alkohol, co oznacza, że do osiągnięcia upragnionego efektu potrzeba większej ilości. W tym okresie pojawiają się pierwsze alarmujące sygnały, takie jak samotne picie czy ukrywanie ilości spożywanego alkoholu. To już powód do niepokoju.

W fazie krytycznej dochodzi do całkowitej utraty kontroli nad piciem. Pojawiają się tzw. ciągi alkoholowe, a osoba odczuwa nieodparty przymus sięgania po alkohol, któremu nie potrafi się oprzeć. Często nawet silna wola staje się niewystarczająca. Dodatkowo, zaczynają piętrzyć się problemy osobiste i zawodowe, a uzależniony chronicznie zaniedbuje swoje obowiązki.

Ostatnia, przewlekła faza, to zaawansowane stadium uzależnienia, niosące za sobą poważne konsekwencje zdrowotne, psychiczne i społeczne. Paradoksalnie, tolerancja na alkohol może się obniżyć. Osoba pije głównie po to, by uniknąć nieprzyjemnych objawów odstawiennych. W tej fazie często dochodzi do degradacji społecznej i izolacji, co czyni ją niezwykle trudnym etapem w życiu osoby uzależnionej.

Jakie są skutki alkoholizmu dla zdrowia?

Alkoholizm wywiera szkodliwy wpływ na niemal wszystkie organy i układy w naszym ciele, prowadząc do szeregu poważnych schorzeń. Jakie są konkretne konsekwencje nadużywania alkoholu?

Długotrwałe spożywanie alkoholu jest główną przyczyną marskości wątroby. Oprócz tego powoduje stłuszczenie i alkoholowe zapalenie tego narządu. Te schorzenia z kolei mogą prowadzić do niewydolności wątroby, a nawet stanowić zagrożenie życia.

Alkohol nie pozostaje również obojętny dla serca. Zwiększa ryzyko rozwoju:

• kardiomiopatii, czyli osłabienia mięśnia sercowego,
• arytmii, czyli zaburzeń jego rytmu,
• nadciśnienia tętniczego.

Powikłania kardiologiczne mogą skutkować udarem mózgu lub nagłą śmiercią sercową.

Kolejną sferą dotkniętą negatywnym działaniem alkoholu jest układ nerwowy. Substancja ta działa toksycznie na mózg, mogąc wywołać encefalopatię Wernickego i zespół Korsakowa. Choroby te manifestują się zaburzeniami pamięci i problemami z koordynacją ruchową, a w najcięższych przypadkach prowadzą do trwałego uszkodzenia mózgu.

Alkoholizm często współwystępuje z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja, lęk, psychozy i inne. Nadużywanie alkoholu może pogłębić istniejące problemy natury psychicznej i utrudnić ich leczenie.

Nie bez znaczenia jest również wpływ alkoholu na układ odpornościowy. Osłabia on odporność organizmu, przez co stajemy się bardziej podatni na infekcje, co zwiększa ryzyko chorób zakaźnych, w tym m.in. zapalenia płuc i gruźlicy.

Alkohol zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów:

• jamy ustnej,
• gardła,
• przełyku,
• wątroby.

U kobiet podnosi prawdopodobieństwo wystąpienia raka piersi, a u obu płci – raka jelita grubego. Ryzyko zachorowania jest tym wyższe, im większe są spożywane ilości alkoholu i im dłużej trwa nałóg.

Ponadto, alkohol to jedna z głównych przyczyn ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki, które objawia się silnym bólem, problemami z trawieniem i może prowadzić do cukrzycy.

Szczególnie dramatyczne skutki niesie picie alkoholu w ciąży. Może ono prowadzić do alkoholowego zespołu płodowego (FAS) u dziecka. Dzieci z FAS rodzą się z wadami wrodzonymi, doświadczają problemów z rozwojem fizycznym i umysłowym oraz mają trudności w nauce. FAS jest nieuleczalny i powoduje trwałe upośledzenie.

W związku z tym, wczesne podjęcie leczenia alkoholizmu jest niezwykle ważne, ponieważ pomaga zminimalizować negatywne skutki zdrowotne i znacząco poprawić jakość życia osób dotkniętych uzależnieniem.

Czy uzależnienie od alkoholu może prowadzić do śmierci?

Tak, nieleczony alkoholizm stanowi śmiertelne zagrożenie. To poważne, chroniczne uzależnienie, które bez fachowej pomocy medycznej i terapii, niestety, drastycznie skraca życie. Długotrwałe spożywanie alkoholu podnosi prawdopodobieństwo rozwoju chorób i powikłań, które mogą okazać się fatalne w skutkach. Przykładowo, etanol zawarty w alkoholowych trunkach niszczy wątrobę, często prowadząc do marskości, a ta bezpośrednio zagraża życiu. Co więcej, alkohol negatywnie wpływa na pracę serca, zwiększając ryzyko kardiomiopatii oraz arytmii. Do tego dochodzą powikłania neurologiczne, takie jak zespół Wernickego-Korsakowa, które również mogą zakończyć się śmiercią. Alkohol obniża odporność, przez co organizm staje się podatny na infekcje, w tym gruźlicę czy zapalenie płuc. Uzależnienie od alkoholu wiąże się także z większym prawdopodobieństwem wystąpienia nowotworów jamy ustnej, gardła, przełyku, wątroby i jelita grubego. Ostre zapalenie trzustki, częstokroć wywołane nadużywaniem alkoholu, stanowi poważne niebezpieczeństwo dla życia. Majaczenie alkoholowe (delirium tremens), będące ciężkim zespołem abstynencyjnym, nieleczone prowadzi do zgonu. Z tego względu, terapia alkoholizmu jest niezwykle istotna, pozwalając uniknąć wielu komplikacji i przedwczesnej śmierci.

Jak alkoholizm wpływa na relacje społeczne?

Alkoholizm wywiera niszczący wpływ na życie społeczne osoby uzależnionej, dotykając nie tylko ją samą, lecz również jej najbliższych: rodzinę, przyjaciół i znajomych. To nałóg, który generuje szereg problemów. Osoba walcząca z alkoholizmem często zapomina o swoich obowiązkach domowych, co negatywnie wpływa na relacje z bliskimi, a nawet prowadzi do ich zerwania i eskalacji konfliktów rodzinnych.

Problem alkoholowy w rodzinie często wiąże się z:

• pojawieniem się przemocy, zarówno fizycznej, jak i psychicznej,
• problemami finansowymi,
• zaniedbaniami emocjonalnymi, szczególnie dotkliwymi dla dzieci.

Dorastając w takiej atmosferze, często cierpią one na syndrom DDA (Dorosłych Dzieci Alkoholików), który charakteryzuje się:

• trudnościami w nawiązywaniu zdrowych więzi,
• niską samooceną,
• większą podatnością na uzależnienia.

Osoby uzależnione mają tendencję do izolowania się od społeczeństwa i unikania kontaktów z innymi, co pogłębia ich samotność i dodatkowo niszczy relacje. Alkoholizm znacząco wpływa również na sferę zawodową, prowadząc do absencji, zmniejszenia efektywności i konfliktów w pracy. Konsekwencją tego może być utrata zatrudnienia i poważne kłopoty finansowe. Ponadto, alkoholizm przyczynia się do wzrostu przestępczości, w szczególności tej związanej z przemocą i kradzieżami. Nietrzeźwi kierowcy stwarzają ogromne zagrożenie na drogach. To wszystko obniża ogólny poziom bezpieczeństwa w społeczeństwie i generuje ogromne koszty związane z leczeniem, pomocą społeczną i egzekwowaniem prawa.

Jakie są aspekty psychologiczne uzależnienia od alkoholu?

Aspekty psychologiczne uzależnienia od alkoholu to niezwykle złożona mozaika powiązanych ze sobą elementów. Kluczową rolę odgrywa tu uzależnienie psychiczne, manifestujące się jako przemożna, trudna do opanowania potrzeba sięgnięcia po alkohol. Człowiek pragnie w ten sposób zaznać ulgi, odczuć przyjemność lub stłumić negatywne emocje, takie jak stres czy lęk. Często osoby zmagające się z alkoholizmem borykają się równocześnie z innymi zaburzeniami psychicznymi, np. depresją, różnego rodzaju zaburzeniami lękowymi czy zaburzeniami osobowości. Sięgają po alkohol, próbując w ten sposób samodzielnie radzić sobie z problemami, co niestety prowadzi do powstania błędnego koła i jeszcze bardziej pogłębia trudną sytuację.

Do objawów behawioralnych alkoholizmu zaliczamy:

• utratę kontroli nad ilością spożywanego trunku,
• nieustanne poszukiwanie okazji do napicia się,
• kontynuowanie picia pomimo wyraźnych, negatywnych konsekwencji,
• zmiany w sferze motywacji, objawiające się utratą zainteresowania dotychczasowymi pasjami,
• zaniedbywanie relacji z bliskimi.

W psychologicznym profilu osoby uzależnionej istotną rolę odgrywają mechanizmy obronne, takie jak zaprzeczanie problemowi i racjonalizowanie własnych zachowań, co skutecznie pozwala unikać konfrontacji z prawdą o własnym nałogu. Niska samoocena, trudności w radzeniu sobie ze stresem i problemy interpersonalne również przyczyniają się do rozwoju uzależnienia i podtrzymują je. Wszystkie te czynniki łącznie sprawiają, że proces wychodzenia z uzależnienia jest niezwykle wymagający i trudny.

Jakie są aspekty socjologiczne alkoholizmu?

Socjologiczne spojrzenie na alkoholizm uwidacznia jego rozległy wpływ, który wykracza daleko poza osobiste historie jednostek. To problem o konsekwencjach dotykających całe społeczeństwo, bowiem uzależnienie od alkoholu przyczynia się do wzrostu przestępczości, obejmującej:

• przemoc w rodzinie,
• kradzieże,
• wypadki komunikacyjne.

Osoby zmagające się z nałogiem często doświadczają bezdomności i marginalizacji, tracąc zatrudnienie, rodziny i stabilne miejsce zamieszkania. Ta sytuacja prowadzi do ich społecznego wykluczenia. Cierpią również ich bliscy, szczególnie dzieci, które wychowując się w dysfunkcyjnych rodzinach, borykają się z problemami natury emocjonalnej i społecznej. Nierzadko określa się je mianem DDA, czyli Dorosłych Dzieci Alkoholików. Skutki nadużywania alkoholu to nie tylko problemy zdrowotne i społeczne, ale także ogromne obciążenie ekonomiczne dla państwa. Alkoholizm negatywnie wpływa na relacje międzyludzkie, prowokując konflikty, izolację i rozpad więzi. Osoby uzależnione wycofują się z życia społecznego, a ten proces osamotnienia utrudnia powrót do normalnego funkcjonowania.

Dlaczego alkoholizm jest problemem społecznym?

Alkoholizm stanowi poważne wyzwanie dla naszego społeczeństwa, wpływając negatywnie na różne aspekty życia. Nadmierne spożycie alkoholu sprzyja:

• wzrostowi przestępczości, w tym aktom przemocy,
• zwiększeniu ryzyka prowadzenia pojazdów pod wpływem, prowadząc do częstszych wykroczeń drogowych,
• rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Szczególnie dotkliwe konsekwencje alkoholizmu odczuwają rodziny osób uzależnionych. Dzieci wychowujące się w takich środowiskach często doświadczają zaniedbań i traum, co może prowadzić do rozwoju syndromu DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików). Co więcej, alkoholizm generuje znaczne obciążenia ekonomiczne. Koszty leczenia, wsparcia socjalnego i interwencji policyjnych są wysokie, a dodatkowo obciążone jest sądownictwo. Alkoholizm jest złożonym problemem społecznym, który wymaga wszechstronnych działań profilaktycznych. Skuteczne leczenie osób uzależnionych ma zasadnicze znaczenie, a koordynacja działań różnych instytucji i organizacji jest kluczowa. Przykładowo, programy edukacyjne mogą odgrywać istotną rolę w zapobieganiu problemowi alkoholizmu na poziomie społecznym.

Jak wygląda leczenie alkoholizmu?

Leczenie alkoholizmu to skomplikowana podróż, która dla każdego pacjenta wygląda inaczej i wymaga bezwzględnego zaangażowania zarówno jego samego, jak i całego zespołu terapeutycznego. Najważniejszym krokiem jest porzucenie nałogu i osiągnięcie trwałej trzeźwości. W terapii wykorzystuje się różnorodne, wzajemnie uzupełniające się metody. Psychoterapia, obejmująca sesje indywidualne, grupowe, a nawet rodzinne, odgrywa tu kluczową rolę. Równie istotne są farmakoterapia i detoks. Nieocenione jest również wsparcie społeczne. Uczestnictwo w grupach samopomocowych, takich jak Anonimowi Alkoholicy, może okazać się niezwykle pomocne. Sama terapia ma szerszy zakres, niż tylko powstrzymanie się od spożywania alkoholu. Pozwala ona zrozumieć przyczyny uzależnienia, a także uczy radzenia sobie ze stresem i trudnymi emocjami bez sięgania po używki. Ponadto, pomaga w odbudowie relacji rodzinnych i przyjacielskich. Długotrwała abstynencja to cel, który pozwala znacząco podnieść jakość życia i uniknąć negatywnych skutków, jakie niesie za sobą alkoholizm – zarówno tych zdrowotnych, psychicznych, jak i społecznych. To fundament zdrowia i dobrego samopoczucia.

Co to jest detoksykacja przy alkoholizmie?

Detoksykacja alkoholowa stanowi niezwykle istotny etap w procesie leczenia osób zmagających się z uzależnieniem od alkoholu. Jej zasadniczym celem jest bezpieczne usunięcie alkoholu i szkodliwych produktów jego metabolizmu z organizmu pacjenta. Dzięki temu możliwe jest złagodzenie, a w optymalnych przypadkach całkowite wyeliminowanie, nieprzyjemnych objawów zespołu abstynencyjnego, które pojawiają się po nagłym zaprzestaniu spożywania alkoholu. Ten pierwszy, ale zarazem kluczowy krok w terapii alkoholizmu, prowadzony jest pod ścisłym nadzorem personelu medycznego. Ma to na celu zapewnienie pacjentowi maksymalnego bezpieczeństwa i komfortu w tym trudnym okresie.

W trakcie detoksu podawane są odpowiednie farmaceutyki, których zadaniem jest łagodzenie uciążliwych symptomów odstawiennych, takich jak:

• drżenie rąk,
• stany lękowe,
• bezsenność.

W cięższych przypadkach abstynencji mogą wystąpić nawet halucynacje i majaczenia, stanowiące poważne zagrożenie dla zdrowia chorego. Często stosowane benzodiazepiny efektywnie pomagają uspokoić pacjenta i zredukować ryzyko wystąpienia niebezpiecznych drgawek. Niezwykle ważne jest również intensywne nawadnianie organizmu oraz uzupełnianie i wyrównywanie poziomu elektrolitów, które u osób nadużywających alkoholu często ulegają poważnym zaburzeniom. Całkowitym zamiarem detoksykacji jest poprawa ogólnego stanu fizycznego pacjenta i przygotowanie go do podjęcia dalszego, kompleksowego leczenia uzależnienia, w tym na przykład psychoterapii, która odgrywa kluczową rolę w procesie trwałego wyjścia z nałogu.

Czy farmakoterapia jest skuteczna w leczeniu alkoholizmu?

Farmakoterapia stanowi ważne wsparcie w procesie leczenia alkoholizmu. Odpowiednio dobrane leki, zawsze stosowane pod ścisłą kontrolą lekarza, potrafią znacząco złagodzić pragnienie alkoholu oraz zredukować nieprzyjemne objawy, które pojawiają się podczas odstawienia. To z kolei ułatwia rozpoczęcie i kontynuowanie terapii uzależnienia. Najczęściej, farmakoterapię łączy się z psychoterapią oraz innymi formami wsparcia terapeutycznego. Taka kompleksowa strategia leczenia zwiększa szanse na powrót do zdrowia i utrzymanie abstynencji.

Jakie farmaceutyki są najczęściej wykorzystywane w terapii alkoholizmu? Do popularnych należą:

• Naltrekson: Działa poprzez blokowanie receptorów opioidowych w mózgu. Powoduje to osłabienie odczuwania euforii po spożyciu alkoholu, co w konsekwencji zmniejsza chęć ponownego sięgnięcia po niego. Naltrekson pomaga więc ograniczyć ryzyko powrotu do nałogu,
• Akamprozat: Jego zadaniem jest stabilizacja neuroprzekaźników w mózgu. Przywraca on równowagę chemiczną, naruszoną przez długotrwałe spożywanie alkoholu. Ponadto, akamprozat łagodzi objawy abstynencyjne oraz redukuje głód alkoholowy, co znacząco ułatwia utrzymanie trzeźwości,
• Disulfiram (Esperal): Ten lek ingeruje w metabolizm alkoholu w organizmie. Spożycie napojów alkoholowych w trakcie stosowania disulfiramu skutkuje wystąpieniem bardzo nieprzyjemnych symptomów, takich jak nudności, wymioty, intensywne bóle głowy, zaczerwienienie twarzy oraz przyspieszone bicie serca. Działa to jako silny czynnik zniechęcający do spożycia alkoholu.

Jak radzić sobie z nawrotami choroby?

Niestety, nawroty są częstym wyzwaniem w procesie wychodzenia z uzależnienia. Kluczowe jest przygotowanie się na taką ewentualność poprzez opracowanie konkretnego planu działania. Nieodłącznym elementem tego planu powinno być wsparcie psychologiczne. Psychoterapia pomaga głębiej zrozumieć mechanizmy uzależnienia oraz uporać się z trudnymi emocjami, które często są jego przyczyną. Dodatkowo, nieocenione okazuje się uczestnictwo w grupach wsparcia. Program Dwunastu Kroków zapewnia platformę, gdzie osoby zmagające się z uzależnieniem mogą dzielić się swoimi doświadczeniami i wzajemnie się mobilizować do wytrwania w abstynencji.

Aby skutecznie minimalizować ryzyko nawrotów, niezbędne jest rozpoznawanie sytuacji, które mogą je prowokować. Do takich sytuacji należą:

• stres,
• przebywanie w towarzystwie osób spożywających alkohol,
• miejsca kojarzące się z piciem.

Wszystkie te czynniki mogą stanowić poważne zagrożenie i warto ich unikać. Jeżeli jednak dojdzie do nawrotu, liczy się szybka reakcja. Nie zwlekaj z kontaktem z terapeutą lub zaufaną osobą, która może Cię wesprzeć. Terapia poznawczo-behawioralna oferuje narzędzia do identyfikowania i modyfikowania negatywnych myśli i zachowań, które często stanowią podłoże powrotu do nałogu. Z kolei terapia motywująca umacnia wewnętrzną potrzebę trwania w trzeźwości, pomagając utrzymać kurs na zdrowie.

Jakie są kryteria diagnostyczne alkoholizmu według ICD-10?

Kryteria diagnostyczne alkoholizmu, usystematyzowane w klasyfikacji ICD-10, stanowią drogowskaz dla lekarzy w procesie rozpoznawania uzależnienia. Postawienie diagnozy jest uzależnione od wystąpienia konkretnych symptomów w określonym przedziale czasowym. Co konkretnie się do nich zalicza?

• Silna potrzeba spożywania alkoholu (craving): osoba dotknięta uzależnieniem doświadcza intensywnego, niemal niepohamowanego pragnienia napicia się, a wewnętrzne napięcie z tym związane bywa niezwykle trudne do opanowania,
• utrata kontroli nad ilością konsumowanego alkoholu: pojawiają się trudności z przerwaniem picia lub ograniczeniem spożytej dawki, skutkujące częstszym niż zamierzano sięganiem po kolejne porcje,
• objawy odstawienne dają o sobie znać w momencie nagłego zaprzestania picia lub drastycznego zmniejszenia spożycia: manifestują się one rozmaicie, od drżenia rąk, wzmożonej potliwości i problemów ze snem, po nudności, a w skrajnych przypadkach nawet majaczenie alkoholowe (delirium tremens),
• istotna jest również tolerancja na alkohol: z biegiem czasu, aby osiągnąć pożądany efekt, osoba uzależniona musi spożywać coraz większe ilości trunków, ponieważ organizm stopniowo się do niego przyzwyczaja,
• alkoholicy często zaniedbują dotychczasowe zainteresowania: ich hobby i pasje tracą na znaczeniu, a alkohol staje się dominującym elementem życia,
• wreszcie, kontynuowanie picia mimo świadomości negatywnych konsekwencji jednoznacznie wskazuje na problem: osoba uzależniona pije dalej, chociaż ma świadomość szkodliwego wpływu alkoholu na jej zdrowie fizyczne i psychiczne, a także na relacje z bliskimi.

Lekarz, opierając się na rozmowie z pacjentem, analizuje przedstawione objawy i ocenia, czy spełnione są kryteria diagnostyczne zawarte w ICD-10, co pozwala na postawienie właściwej diagnozy.

Czym jest program Dwunastu Kroków?

Program Dwunastu Kroków stanowi fundament Anonimowych Alkoholików (AA) i jest uznawany za skuteczną drogę do pokonania nałogu alkoholowego. Metoda ta opiera się na duchowych fundamentach, wzajemnym wsparciu oraz wymianie przeżyć i doświadczeń. Jej nadrzędnym celem jest osiągnięcie i utrzymanie abstynencji. Co zatem oferuje program Dwunastu Kroków?

• zapewnia on bezpieczną przystań, w której osoba uzależniona otrzymuje pomoc w procesie trzeźwienia,
• program ten dostarcza klarownych wskazówek, ułatwiających pracę nad własną osobą,
• kluczowym założeniem jest przekonanie, że alkoholizm jest chorobą, a powrót do zdrowia wymaga transformacji zarówno życia, jak i sposobu myślenia.

Uczestnicy programu Dwunastu Kroków przechodzą przez proces głębokiej introspekcji. W pierwszym kroku przyznają się do bezsilności wobec alkoholu, a następnie otwierają się na wiarę w siłę wyższą. Kolejne kroki obejmują pracę nad osobistymi słabościami oraz naprawę relacji z innymi. Co istotne, dzielą się oni również swoimi doświadczeniami, pomagając innym w utrzymaniu trzeźwości. Wspólnota AA tworzy atmosferę zrozumienia i akceptacji, gdzie każdy ma możliwość otwartego dzielenia się swoimi trudnościami. To z kolei sprzyja wzajemnemu wsparciu i stanowi silną motywację do dalszej pracy nad sobą.